‘Nationalisme en Cultuur’ werd door Rudolf Rocker geschreven in het interbellum als reactie op de opkomst van extreem rechtse politieke stromingen als fascisme en nationaal socialisme. Hij wijst er op dat dat het opkomende nationalisme ontkent dat er te allen tijde culturele interactie plaatsvindt tussen bevolkingsgroepen met een verschillende achtergrond, terwijl het anderzijds ten onrechte allerlei nationale kenmerken en tradities als uniek en eeuwenoud voorstelt, die bij nadere beschouwing op propagandistische onwaarheden blijken te berusten. Zo rechtvaardigt het nationalisme de onderdrukking van de onderdaan ten bate van het algemeen belang dat de staat zegt te belichamen. Een algemeen belang dat in feite het belang van een kleine, bevoorrechte minderheid van de bevolking is. De nationale staat claimt de schepper en beschermer van de cultuur te zijn maar in feite bloeit de cultuur alleen daar waar de staat ontbreekt of een minimale rol speelt
De ware vrijheid bestaat slechts daar, waar zij wordt gesteund door de geest van persoonlijke verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid tegenover de medemens is een ethisch gevoel dat opkomt in de menselijke gemeenschap en waarvan de grondslag ligt in gerechtigheid voor iedereen en allen. Slechts waar dit beginsel van kracht is, is de maatschappij een ware gemeenschap, die in elk van haar leden die kostbare gevoelens van solidariteit wekt, die de ethische grondslag vormen van elke gezonde menselijke groepering. Slechts indien het solidariteitsgevoel gepaard gaat met het innerlijke verlangen naar maatschappelijke rechtvaardigheid, wordt de vrijheid een band, die allen verenigt; onder die voorwaarde wordt de vrijheid van de medemensen niet een beperking, maar een bevestiging en een versterking van de persoonlijke vrijheid. ‘Nationalisme en Cultuur’ is nog steeds uiterst actueel vanwege zijn krachtige veroordeling van alle vormen van racisme en van alle ideeën over nationale of culturele superioriteit. Het maakt duidelijk dat opvattingen over de eigen aard en eigen cultuur van een volk, uit dubieuze bronnen komen en volledig onjuist zijn.