De reis van dokter Leonardo

Met ‘De reis van dokter Leonardo’ wilde Johansen een verhaal creëren waarin de traditionele rolverdeling tussen personages en setting op z’n kop staat, waarin de mensen niet meer zijn dan ‘bewegende decorstukken’ die ‘de nodige dynamiek’ verlenen aan de ware hoofdpersoon: het landschap. De lezer wordt meegevoerd op een onnavolgbare tocht over de Oekraïense steppe. In de uitgesponnen proloog besluit de Spaanse ‘tirannendoder’ Don Jose Pereira naar Sovjet-Oekraïne af te reizen om op vogels te jagen. Daar duiken nog twee reizigers op: de Italiaanse dokter Leonardo Pazzi en zijn ‘toekomstige geliefde’ Alceste, die om redenen die nooit helemaal duidelijk worden een boottochtje maken in de omgeving van Charkiv. De Oekraïense schrijver Mike Johansen (1895-1937) behoorde tot een jonge generatie schrijvers die in het Sovjet-Oekraïne van de jaren twintig de hemel bestormde, om in de jaren dertig vermalen te worden in de Stalinterreur. ‘De reis van dokter Leonardo’ was het laatste boek dat Johansen schreef voordat hij, onder druk van het regime, het schrijven opgaf. Het was vergeefs: in 1937 werd hij alsnog opgepakt en doodgeschoten. Zijn boeken bleven tot in de nadagen van de Sovjet-Unie verboden. Voor het eerst verschijnt een werk van de geëxecuteerde Renaissance, zoals Johansens generatie in Oekraïne wordt genoemd, in Nederlandse vertaling.