Die Flucht aus der Zeit

Een prijzenswaardig project deze heruitgave van het verzameld werk en brieven van de dadaïst Hugo Ball (1886-1927). Ball verenigde in zijn persoon zeer tegenstrijdige opvattingen op politiek en kunstgebied. Ball begon als een afgedwaalde Nietzsche-adept, om tijdens zijn studie over te schakelen naar het theaterleven. Hij werd een expressionistische bohème literator, maar met het uitbreken van de 1e WO meldde hij zich aan als vrijwilliger, doch werd geweigerd waarop hij op eigen houtje naar het front trok. Na enkele dagen had hij genoeg gezien om hem tot een overtuigd oorlogstegenstander te maken. Kort daarna moest hij vanwege zijn anti-oorlogs agitatie in Zürich in ballingschap gaan. Hij vond daar aansluiting bij een kring van anarchisten uit diverse landen, richtte het Cabaret Voltaire op om vervolgens tot een van de grondleggers van het dadaïsme te worden. Maar al snel had hij ook daar weer genoeg van en begon te schrijven voor republikeinse en revolutionaire tijdschriften. De revoluties van 1918-1919 in Duitsland liepen voor hem in een teleurstelling uit en Ball werd een agnostische georiënteerde mysticus en tot slot een vroom katholiek. Deze zesde band van zijn verzameld werk omvat het in 1927 verschenen ` Die Flucht aus der Zeit’. Aan de hand van korte notities, fragmenten, aantekeningen en overdenkingen vlocht Ball een soort autobiografisch geheel. Het geeft zeer duidelijk een beeld van de ontwikkeling die Ball doormaakte, althans hoe hij over wilde komen. Het geheel is uitgebreid geannoteerd door Berhard Echte die zich al jaren met Dada en Ball bezighoudt.