Het pauperparadijs

Amsterdam-Noord tijdens de crisisjaren: Helena Adriaans, moeder van een door schulden en alcoholisme getroffen gezin, probeert koste wat kost haar waardigheid te bewaren. Ze ontleent onvermoede trots aan een gerucht over een voorname afkomst en een misgelopen erfenis. Maar is dat mythe, of werkelijkheid? Op zoek naar de feiten stuit haar kleindochter, de auteur, op een verborgen stuk Nederlandse geschiedenis: haar voorouders blijken te zijn blootgesteld aan een uniek heropvoedingsexperiment in de Drentse nederzetting Veenhuizen. In drie enorme kazernes werden daar vanaf 1823 tienduizenden arme stadsgezinnen door tucht en landarbeid gedrild tot `nuttige burgers’. Maar wat begon als een bevlogen project om de armoede in Nederland in twaalf jaar uit te roeien, veranderde al snel in een fuik voor de paupers. In een betrokken, beeldende stijl volgt Suzanna Jansen vijf generaties van haar familie langs alle goedbedoelde pogingen om de onderklasse te verheffen. Van Veenhuizen, via het beschavingsoffensiefvan de gegoede dames, naar de moderne arbeiderswijken begin twintigste eeuw waar het volk het beschaafde wonen krijgt aangeleerd. Gaanderweg tekent zich af hoe deze opvoedcampagnes ingrijpen op het leven van Helena Adriaans en haar voorouders. En hoe de erfenis er van generaties lang doorwerkt.