De mythe van de overbevolkinghe world that*

Deze brochure bevat onder meer bijdragen van Suzanne Heim en Ulrike Schaz. Zij presenteren een historisch overzicht van de internationale bevolkingspolitieke organisaties. Daarvoor hebben zij in de Verenigde Staten onderzoek verricht naar veranderingen in beleid en strategie. Heim en Schaz maken inzichtelijk hoe in een tijdsbestek van 30 jaar de lobby voor bevolkingspolitiek erin geslaagd is het idee van ‘overbevolking’ te introduceren. Ook is hun analyse van de vrouwenbeweging interessant voor een goed begrip van de hedendaagse Nederlandse houding en rol inzake bevolkingspolitiek. Verder artikelen over: moderne geboortecontrole, het sterilisatiemiddel quinacrine, het vaccin tegen zwangerschap en de vermeende link tussen bevolkingsgroei en milieuvervuiling. De brochure gaat over de veronderstelling dat op aarde teveel mensen zouden leven. Er worden geboortebeperkingsprogramma’s in praktijk gebracht, waarbij miljoenen vrouwen voor langere tijd – of zelfs permanent – onvruchtbaar worden gemaakt. Dit beleid is vooral gericht tegen vrouwen in het Zuiden (‘Derde Wereld’), migrantenvrouwen en vrouwen uit de lagere economische klassen. Bevolkingspolitiek in het Noorden (rijke landen), bestaat daarentegen voor een groot deel uit vergaande controle op de ongeboren vrucht om de ‘kwaliteit’ van de foetus te onderzoeken: prenatale diagnostiek, genenonderzoek, embryo-onderzoek. Wanneer er een ‘afwijking’ wordt gediagnostiseerd, raadt de gynaecoloog veelal een abortus aan. Hoe kan dit gedachtengoed en beleid de laatste decennia zo sterk aanwezig zijn? Wat is de geschiedenis en achtergrond hiervan? Helix beschouwt het thema bevolkingspolitiek als een overkoepelende term voor verschillende vormen van sociale politiek welke ingezet worden tegen mensen. Hierbij wordt een link gelegd tussen bevolkingspolitiek en kapitalistische ontwikkeling. De creatie van ‘overbevolking’ is één van de meest cruciale kwesties van deze tijd: het is het conflict tussen aan de ene kant kapitalistische modernisering en aan de andere kant het bestaansrecht van ieder mens. Dit conflict speelt zich af op verschillende niveaus. Wanneer een vrouw zonder haar weten gesteriliseerd wordt. Wanneer iemand met een handicap vreemd aangekeken en minderwaardig behandeld wordt. Wanneer ouders vechten voor het ‘mogen’ houden van een ongeboren foetus met een afwijking. Wanneer een werkloze zich moet verontschuldigen voor het feit geen betaald werk te hebben. Wanneer iemand zonder verblijfspapieren vlucht voor de vreemdelingendienst. Vanuit deze invalshoek zou er gewerkt kunnen worden aan ‘nieuwe’ vormen van solidariteit tussen groepen die bedreigd worden door het ‘nuttigheidsdenken’ en de ‘overbevolkingsideologie’.