Die Revolutionäre Frage

Eerste integrale vertaling in het Duits van een tekst die Bakoenin, in het Frans, eind 1867-begin 1868 schreef en die was bedoeld als een met argumenten omkleed voorstel aan het centraal comité van de Liga voor Vrede en Vrijheid, in Genève. Deze Liga werd in 1867 opgericht naar aanleiding van de oorlogsvoorbereidingen van Napoleon en Bismarck en de tsaar van Rusland, op initiatief van enkele vooraanstaande Europese “vrienden van de democratie” die elkaar veelal kenden via de geheime genootschappen, waarin de oppositie zich in die tijd organiseerde. Het is “dankzij de geheime genootschappen dat de communistische ideeën in de verbeelding van het volk ontkiemden”, schrijft Bakoenin in ‘Die revolutionäre Frage’. De Liga was overigens een openbare aangelegenheid en ook veel leden van de in 1864 opgerichte Internationale Arbeiders Associatie (de Eerste Internationale) namen aan haar congressen deel. Rond Bakoenin vormde zich een ‘sociaal-revolutonaire minderheid’, en het zal in de eerste plaats die minderheid zijn geweest, die Bakoenin voor ogen had, toen hij zich aan het schrijven zette en zijn ideeën over het anarchisme, waarin de ‘Vrijheid’ en de ‘Gelijkheid’ zich met elkaar verbinden, begon te ontvouwen. Zoals zo vaak bij Bakoenin, is ook dit geschrift nooit afgekomen, maar hij stuurde wel de reeds gedrukte hoofdstukken rond aan vrienden en bekenden. Deze hoofdstukken, samen met de rede die Bakoenin hield op het oprichtingscongres van Liga, zijn in onderhavig boek bijeengebracht en voortreffelijk geannoteerd en ingeleid door Wolfgang Eckhardt. De vertaling is van Michael Halfbrodt.