Goethe in Dachau

“Als lezers van Goethe in Dachau absorberen wij een getuigenis die onszelf noopt te getuigen in de morele zin van het woord: door in herinnering te roepen wat er gebeurde en te doordenken wat de mens bezielt. Wij lezen hoe Rost de literatuur als bevrijdingsroute koos en daarmee het nazi-ideaal ‘Arbeit macht frei’ – de cynische spreuk op de poort van het kamp Dachau – omsmolt tot ‘Lesen macht frei’.” Aldus besluit Ewout van der Knaap zijn nawoord bij de nieuwe uitgave van Goethe in Dachau. Lezen was voor Rost een bittere noodzakelijkheid en strategie om de onmenselijke omstan digheden te overleven. En bizar genoeg, maar ge lukkig voor hem, waren er in het kamp heel wat boeken beschikbaar. Wat Rost in Dachau las – en hij las veel – waren voor – al de Duitse klassieken: Goethe, Schiller en Hölderlin. Die las hij in het concentratiekamp met andere ogen dan voorheen. Door ze te lezen en te herlezen bleef hij zichzelf voorhouden dat er nog een andere werkelijkheid bestond dan die van de honger en de kou, van de ziekte en de dood, waar hij dagelijks mee geconfronteerd werd. Ze hielpen hem niet al leen om afleiding te vinden, maar vooral om zijn waardigheid te behouden en de werkelijkheid te trotseren. Met ‘Goethe in Dachau’ heeft Nico Rost niet alleen een monument voor zijn medegevangenen in Dachau opgericht, maar ook laten zien hoe een mens zijn waardigheid kan behouden in een omgeving die niet onderdeed voor de hel.