Het Nationaal Arbeids-Secretariaat 1893-1940

Dit boek gaat over de bijna vijftigjarige geschiedenis van het Nationaal Arbeid-Secretariaat (NAS), de eerste vakcentrale van Nederland. Om de gebeurtenissen tussen 1893 en 1940 nauwgezet te analyseren is uitvoerig onderzoek gedaan naar niet of nauwelijks eerder geraadpleegde bronnen van de vroege vakbeweging. Het NAS was een belangenorganisatie, maar maakte ook deel uit van een protestbeweging tegen het kapitalisme en de staat. Dit zorgde voor de nodige dynamiek. Het NAS wilde zijn onafhankelijkheid bewaren tegenover de bemoeienis uit socialistische, anarchistische of communistische hoek, maar kwam met regelmaat in dit politieke vaarwater terecht. Aandacht krijgt ook de invloed van geestverwante buitenlandse vakorganisaties en politieke bewegingen op het NAS. Een voorbeeld voor het NAS was de Franse Confédération Générale du Travail (CGT), waarin het syndicalisme tot ontwikkeling kwam. Directe actie en het streven naar een revolutionaire omwenteling werden onlosmakelijk met elkaar verbonden. De oorlog maakt een einde aan het NAS. Na de oorlog liet het gedachtegoed van het NAS nog sporen na in de Eenheidsvakcentrale (EVC) en het Onafhankelijk Verbond van Bedrijfsorganisaties (OVB), maar in Nederland kwam geen andere vakcentrale meer van de grond, die gedurende zo’n lange periode de strijd voor materiële verbeteringen combineerde met het streven naar een maatschappelijke omwenteling.