Sabate (nl editie)

Na de militaire coup van Franco en consorten in 1936 en als reactie daarop de volksopstand van de Spaanse arbeidersklasse die in delen van ‘republikijns’ Spanje uitmond in een sociale revolutie met arbeiders- en boerenmilities en gecollectiviseerde bedrijven en landbouw, brengt de Spaanse middenklasse – met de volle steun van de Spaanse communisten (en op de achtergrond het ‘leiderschap’ van de anarchosyndicalistische CNT en delen van de anarchistische FAI – binnen een jaar de revolutie tot stilstand, draait haar terug en doet republikijns Spanje verzinken in een poel van repressie. Eerst door de ‘eigen’ republikijnse overheid en vervolgens door het bewind van Franco die voorjaar 1939 de definitieve overwinning behaalt. Veel Spanjaarden gaan in ballingschap in het buurland Frankrijk of trekken naar elders. Francisco Sabaté Llopart, zijn bijnaam was Quico, is één van de Spanjaarden die geen genoegen namen met het verlies tegen Franco. Met een kleine groep getrouwen en de volle tegenwerking van de CNT-in-ballingschap-bureaucratie begint hij vanaf de zomer van 1944 een campagne van ondergrondse activiteiten gericht op Franco-Spanje. Hij pleegt aanslagen op militairen en politiekopstukken, overviel banken en rijke zakenlui en sluisde het geld door naar anarchistische bladen’, waaronder zijn eigen blad El Combate’ – die in clandestien in Spanje, danwel in Frankrijk werden gemaakt – of naar familieleden van gevangen zittende anarchisten. De meest spectaculaire actie was misschien wel het afschieten op 28-9-1955 van een mortier dat een regen van anarchistische vlugschriften afschoot boven een van de hoofdstraten van Barcelona, tijdens een bezoek van Franco aan die stad, terwijl de stad wemelde van de politie. Sabaté werd tot ‘Publieke Vijand nr. Één’ benoemd door de Franquistische overheid. Het net sloot zich steeds nauwer om hem heen. De CNT-in-ballingschap had hem uitgestoten, de Franse overheid maakte geregeld jacht op hem en sloot hem enige tijd op, in Catalonië was het complete politiecorps constant op zoek naar hem. In januari 1960 werd hij na dagenlang opgejaagd te zijn geweest, drie kameraden tijdens een belegering te zijn kwijt geraakt, uiteindelijk in het plaatsje San Celoni doodgeschoten. Sabaté was het levende bewijs dat gedachtengoed en handelen ook in elkaars verlengde kunnen liggen en niet zoals in de CNT-in-ballingschap bureaucratie lijnrecht tegenover elkaar. Téllez Sóla heeft met deze biografie een monument voor de onverzettelijkheid en het doorzettingsvermogen van Sabaté en zijn medestrijders neergezet. Nu is dan eindelijk, 43 jaar na de eerste verschijning in 1972, de indrukwekkende biografie van de Spaanse medestrijder en historicus van het clandestiene verzet tegen Franco, de in 2005 overleden Antonio Téllez Sóla, voor het eerst in het Nederlands verschenen. De vertaler voegde een korte inleiding toe en tevens een extra hoofdstuk over Sabaté’s collegaverzetstrijder Ramón Vila Capdevila, die in 1963 doodgeschoten werd de Spaanse politie. Het is jammer dat de uitgever niet wat tijd heeft geïnvesteerd in redactionele correcties want geregeld loopt de vertaling niet goed en worden er grammaticale fouten gemaakt. Dat was niet nodig geweest. Tot slot is het curieus waarom niet de laatste, door de auteur in 1992 gereviseerde, editie van het boek als uitgangspunt is genomen voor de vertaling, aangezien er toen toch nog een behoorlijk aantal wijzigingen in de tekst zijn doorgevoerd, met name in de noten.